Kalaja e Dalmacës, e vendosur pranë fshatit Koman në Shqipërinë veriore, është një vend arkeologjik me rëndësi të veçantë për studimin e kulturës mesjetare shqiptare. Zbulimet arkeologjike në këtë zonë kanë hedhur dritë mbi një qytetërim të zhvilluar gjatë Mesjetës së hershme, duke përfshirë struktura të ndryshme, përfshirë edhe rrënojat e kishave.
Gërmimet e mëvonshme nga studiues të tjerë, si Paul Treger dhe konsulli austro-hungarez Theodor Ippen, kanë sjellë në dritë artefakte të ndryshme, duke përfshirë stoli, armë dhe objekte të tjera të kulturës materiale. Këto zbulime kanë ndihmuar në identifikimin e një kulture të veçantë, të njohur si “Kultura e Komanit”, e cila daton nga shekujt VII dhe VIII.
Ndër strukturat e zbuluara në këtë zonë janë edhe rrënojat e kishave, të cilat dëshmojnë për praninë e krishterimit dhe ndikimin e kulturës bizantine në rajon gjatë Mesjetës së hershme. Megjithatë, detaje specifike mbi këto rrënoja të kishave janë të kufizuara në burimet e disponueshme.
Kalaja e Dalmacës dhe zbulimet e saj arkeologjike kanë rëndësi të madhe për të kuptuar vazhdimësinë kulturore dhe historike nga periudha ilire në atë arbërore, duke ofruar dëshmi të rëndësishme për identitetin dhe trashëgiminë kulturore të shqiptarëve.
