Ai është pjesë e Rajonit të Shqipërisë së Mesme. Bashkia e Elbasanit shtrihet në fushën me të njëjtin emër, në krahun e djathtë të rrjedhës së mesme të lumit Shkumbin,një lumë që përshkon të gjithë Shqipërinë nga lindja në perëndim, në një lartësi mesatare prej 120 metrash mbi nivelin e detit. Territori i saj ka një reliev të larmishëm, ku ndërthuren fusha pjellore, kodra të buta dhe male me lartësi mesatare deri të konsiderueshme. Në aspektin morfologjik, territori ndahet në tri njësi kryesore:
Zona fushore, që shtrihet në pjesën qendrore të bashkisë dhe përfshin fushën e Elbasanit, fushën e Cerrikut dhe fushën e Gostimës;
Zona kodrinore, e cila shtrihet në veriperëndim, perëndim dhe jugperëndim, duke përfshirë kodrat e Dumresë, Sulovës dhe Llixhës;
Zona malore, që ndodhet në verilindje, lindje dhe juglindje, përfshirë malet e Labinotit dhe të Shpatit, si dhe malin e Jeronishtit, që është maja më e lartë e territorit me 1883 metra mbi nivelin e detit.
Lartësia mesatare e territorit të bashkisë është rreth 440 metra, gjë që tregon për një reliev të përzier me karakteristika sifushor-kodrinor-malor. Kjo shtrirje i jep bashkisë një pozicion strategjik dhe potencial të lartë bujqësor, turistik dhe ekologjik, pasi përfshin një sërë ekosistemesh të ndryshme — nga fushat pjellore të Shkumbinit deri në pyjet e dendur të zonave malore të Shpatit e Gjinarit.
Qyteti është i vendosur në Luginën e Shkumbinit, e cila shtrihet midis kodrave të buta dhe maleve që e rrethojnë nga të gjitha anët:
📍 Pozicioni gjeografik
Gjerësia gjeografike: 41°06′ V
Gjatësia gjeografike: 20°05′ L
Lartësia mbi nivelin e detit: rreth 120 metra
Distanca nga Tirana: rreth 50 km në juglindje
Sipërfaqja e bashkisë: rreth 872.3 km²
🌄 Kufijtë gjeografikë
Në veri: kufizohet me qarkun e Tiranës
Në jug: me qarkun e Beratit
Në lindje: me qarkun e Korçës (nëpërmjet Librazhdit e Përrenjasit)
Në perëndim: me qytetin e Peqinit
🌤️ Relievi dhe klima
Relievi: është kryesisht kodrinor dhe fushor në zonën e qytetit, melartësi mesatare 100–150 m.
Në rrethinat e afërta ndodhen një sërë vargmalesh të buta që zbresin drejt fushës së Elbasanit.
Klima: është mesdhetare-kontinentale, me vera të nxehta e të thata dhe dimra të butë e me reshje.
Temperatura mesatare vjetore llogaritet rreth 14 °C, ndërsa reshjet mesatare rreth 1 000 mm në vit.
🚗 Rëndësia gjeografike
Pozicioni i Elbasanit në kryqëzimin e rrugëve Veri–Jug dhe Lindje–Perëndim i ka dhënë rëndësi të madhe që në lashtësi. Pikërisht për këtë arsye, nëpërmjet tij kalonte Rruga Egnatia, arteria më e njohur e Perandorisë Romake që lidhte Durrësin me Selanikun dhe Kostandinopojën. Edhe sot, Elbasani mbetet nyje lidhëse midis:
Tiranës dhe Korçës (nëpërmjet rrugës kombëtare SH3);
Durrësit dhe Maqedonisë së Veriut (nëpërmjet korridorit VIII);
Zonave turistike të brendshme si Gjinar, Funar, Labinot e Bushek.
🌿 Burime natyrore dhe mjedis
Zona përreth është e pasur me tokë bujqësore pjellore, burime ujore dhe pyeje kodrinore. Ndër pasuritë natyrore spikasin burimet termale të Treganit, liqenet e Funarit, dhe pyjet e Gjinarit që përbëjnë zona me potencial turistik dhe ekologjik.
